Zaterdag 2 augustus Op weg naar de tijgers

Vandaag is weer een hele interessante dag. Het bleek helemaal geen verkeerd idee om deze morgen naar de Govind Dev-tempel te gaan. Zo wie zo is ’s morgens de beste tijd om een tempel te bezoeken. Tenminste als ze open zijn voor buitenlanders want ’s morgens worden de gebedsdiensten gehouden. Als de tempel ’s middags open is voor toeristen zie je alleen het gebouw.
Deze ochtend was het zelfs speciaal in deze tempel, die eigenlijk meer een overkapping is boven het beeld van Krishna in een tuin. In deze tijd (aug) wordt de geboortedag van Krishna gevierd en tevens het begin van de moesson. Duizenden hindoes uit omliggende dorpen ondernemen een pelgrimstocht naar deze tempel. Sommigen lopen meer dan 100 km. In 7 tot 10 dagen.
Voor de hindoe’s de tempel binnen gaan, reinigen ze hun lichaam door hun handen boven een vlam te bewegen. De tempel is volgepakt met mensen. Op een marmeren verhoging staat een beeldje van Krishna. Dit beeld is in eind 17de eeuw overgebracht naar Amber om het uit handen te houden van Aurangzeb. Een Grootmogol (dus moslim) die alle hindoeafgodsbeelden wilde vernietigen. Later is het door Maharajah Sawai Jai Sing II naar Jaipur gebracht en in de tuin van het paleis geplaatst.
Voor het beeld staan tientallen schalen met zoetigheden. Ik neem aan als offer aan Krishna. Misschien worden ze later ook wel uitgedeeld aan de pelgrims. Op een klein podium zit een mevrouw snoepjes uit te delen. Volwassen mannen en vrouwen verdringen zich om een snoepje te bemachtigen.
De pelgrims lopen dicht opeen gepakt drierondjes om het altaar. Er wordt met schalen vuur gezwaaid. Je moet er niet aan denken dat er brand uit zou breken. Luidkeels worden mantra’s gezongen. We lopen één rondje mee. Dat lijkt me, voor ons ongelovigen, genoeg om het meegemaakt te hebben. Aan de achterkant van het altaar staan mannen met geheven armen tegen de wand alsof het een Klaagmuur is. Misschien is dat ook zo. De moesson is immers nog steeds niet echt begonnen en dat is echt heel belangrijk voor de mensen in de dorpen, die voor het overgrote deel van de landbouw moeten leven.
Het is een ervaring om mee te maken hoe de mensen hier hun geloof massaal en vol overgave en passie beleven. Hoe anders dan in onze rooms-katholieke of hervormde en gereformeerde kerken. Zelfs de diensten van pinkstergemeenten zijn hiermee vergeleken saaie bijeenkomsten.
Onderweg van Jaipur naar Sanganer (ongeveer 30 km.) rijden we voorbij een constante stroom van duizenden pelgrims op de terugweg naar huis. Ze worden begeleid door versierde vrachtwagens, pick-ups en tractoren met platte karren, waarop ouderen, vrouwen en kinderen kunnen plaatsnemen als het lopen te ver is. Onderweg worden ze door toeschouwers voorzien van eten –zoetigheden, bananen, dahl (linzengerecht) enz.- en drinken –chai (sterke thee met kruiden, suiker en melk) en water-. Vanaf de meerijdende voertuigen en vanaf podia langs de weg knalt de muziek uit de luidsprekers. Je zou religieuze muziek of mantra’s verwachten, maar nee: stampende indi-house. De jongeren onder de pelgrims dansen alsof ze in de disco zijn.
Sanganer is bekend om zijn blokdrukstoffen. In houten blokken worden –soms- ingewikkelde patronen gekerfd. Men dompelt ze in de verf en drukt ze op de stof. Daarna worden ze in de zon te drogen gelegd. Willie wilde dit graag zien en dus vroegen we onze chauffeur ons daar naar toe te brengen. Indiërs zeggen nooit nee. Maar na een paar maal vragen, was voor ons duidelijk dat hij het niet kon vinden. Aangezien Parveen een Indiër is, brengt hij ons naar een andere plek. Namelijk een werkplaats waar handgeschept papier wordt gemaakt. Een andere specialiteit van Sanganer.
Onderweg hadden we al gezien dat Sanganer ook veel recycling-activiteit kent. Vrachtwagens met oud papier, gebruikt plastic, balen katoen enz. waren ons voorbijgereden en langs de weg zagen we opslagplaatsen met van alles en nog wat. In de fabriek of werkplaats voor handgeschept papier zien we hoe de verwerking van katoen tot papier in zijn werk gaat. Wie ooit het openluchtmuseum in Arnhem heeft bezocht heeft misschien een demonstratie van dit oude ambacht gezien. Hier wordt het fabrieksmatig uitgevoerd en geeft in drukke periodes werk en inkomen aan 100 mensen, die hier op oproepbasis werken. Wij hebben er een stuk of twintig aan het werk gezien. Er kan momenteel weinig papier worden gemaakt omdat het droogproces heel langzaam gaat door de hoge luchtvochtigheid.
De witte katoen wordt eerst gecontroleerd op ongerechtigheden en daarna met veel water, in een elektrische molen tot pulp gemalen. De pulp wordt uitgespreid over een maaswerk van fijn draad. Dit is zwaar werk en bovendien hoogstaand vakwerk. Elk vel papier moet gelijkmatig en even dik zijn. De vellen worden op elkaar gestapeld. De vellen papier worden gescheiden door een dunne laag textiel. Als de stapel 1 á 1,5 meter hoog is, wordt hij verzwaard met een plaat marmer en enkele emmers water om het vocht uit het papier te persen. Daarna worden de vellen opgehangen om te drogen. Na het drogen volgen nog een aantal bewerkingen om het papier glad en op maat te maken en om het te kleuren of van een patroon te voorzien. Er worden ook allerlei producten van gemaakt zoals luxe verpakkingsmaterialen, kerststerren en lampen.
Wij vonden het heel interessant om dit productieproces met eigen ogen van dichtbij te kunnen zien. Vooral om te zien hoe dit kwalitatief hoogstaande product doormensenhanden wordt gemaakt.
Intussen had Parveen nog verder navraag gedaan naar het blokdrukken en er moest iets te vinden zijn aan de oever van de rivier. Inderdaad zagen we vanaf de brug een velt waar iets te drogen lag. Het bleek geen droogveld van een blokdrukkerij maar een wasserij, waar grote lappen van een blokdrukkerij worden gespoeld om ze beter kleur-echt te maken. In grote betonnen bakken worden meterslange lappen gekleurde textiel met de hand gespoeld en daarna te drogen gehangen. Een man zit op een droogrek van zeker tien meter hoog om aan een geregen eindeloze baan stof op te hangen. Kleine lappen worden op een veld te drogen gelegd. Ook ligt er papier te drogen maar dit is van een andere kwaliteit dan we eerder vandaag zagen. Dit lijkt meer en soort ondertapijt in vellen van 1 x 1 meter.
Parveen denkt ons nog een plezier te doen met een bezoek aan een verkoop- annex exporthuis voor textielproducten. Maar dit soort wandtapijten en beddenspreien hebben we eerder gezien in Delhi en Jaisalmer of was het Bikaner of Jodhpur? We kopen uit beleefdheid een sjaaltje voor Rp 200 (€ 2,40). De verkoper is duidelijk teleurgesteld! Het is best een mooie sjaal, waar je in Nederland toch gauw € 20,- of meer voor moet neertellen. Transportkosten zeker? Nou het weegt niks en er gaan er héééél veel in een kubieke meter. Iemand gaat met veel winst strijken.
We gaan langzamerhand maar eens op weg naar ons volgende logeeradres bij Ranthamborhe National Park waar we tijgers zouden kunnen zien.
Onderweg zien we nog een groot aantal andere beestjes namelijk bijen. Op een veld langs de weg staan naar schatting 80 á 100 bijenkasten. De eigenaar zit erbij en laat ons in de kast kijken. Rondom de kasten zien we: Hier wordt Indiase klaverhoning geproduceerd. Per kast zo’n 5 kg., die Rp 800 per kilo oplevert. De eigenaar verkoopt de honing aan een groothandel, die ze exporteert naar Europa en Amerika. Als er 80 kasten zijn á 5 kg. x Rp 800 levert dat een jaarinkomen van Rp 320.000 (€ 3.840,-) op. Volgens landenweb.nl bedroeg het inkomen per hoofd van de bevolking in 2013 $ 4000,- (€ 2.980,-) (in 1994 nog maar $ 320,-). Afgezien van bedrijfskosten (?) is dat dus een meer dan gemiddeld jaarinkomen dat deze imker verdient. Ik weet niet hoeveel mensen hiervan moeten rondkomen. Er waren nog een paar mannen aanwezig, die duidelijk ook betrokken waren bij deze bijenkasten. Er stonden een paar tenten waar deze mannen woonden. Hun gezinnen verblijven elders. De eigenaar moest toevallig ook naar Ranthamborhe en reed met ons mee. Hij blij en wij weer wat wijzer over het leven in India.